Van 21 september 2019 tot en met 12 januari 2020 presenteert het Kröller-Müller Museum de tentoonstelling Les Parisiens. Karikaturen van Honoré Daumier.
Scherpe observaties
Kibbelende echtparen, strijdlustige feministen, pronkende advocaten of ongemanierde toeristen, onder het devies ‘il faut être de son temps’ verbeeldt Honoré Daumier (1808-1879) op een onverbloemde en humoristische wijze zijn Parijse tijdgenoten. In zo’n veertig jaar maakt Daumier ruim 4.000 litho’s waarin hij aan de hand van universele thema’s commentaar levert op de politieke en sociale ontwikkelingen van zijn tijd. Zijn scherpe observaties van zijn eigen tijd en leefwereld maken tot hem één van de belangrijkste karikaturisten van de negentiende eeuw.
Verbod op politieke spotprent
Daumiers litho’s verschijnen vanaf 1832 bijna dagelijks in satirische kranten als La Caricature en Le Charivari. Onder de vleugels van Charles Philipon, tekenaar, journalist en oprichter van deze bladen, ontwikkelt Daumier zich als karikaturist. Zijn eerste prenten hebben voornamelijk een politieke lading en getuigen van zijn anti-monarchistische houding. Wanneer hij koning Louis Philippe als Gargantua afbeeldt – een reus op een troon die het geld van het volk opslokt – wordt hij samen met zijn drukker en zijn uitgever veroordeeld tot een geldboete en een gevangenisstraf van zes maanden. In 1835 wordt in Frankrijk de politieke spotprent verboden en wordt La Caricature tijdelijk opgeheven.
Gegoede burgerij
Door de censuur moet Daumier op zoek naar andere onderwerpen. Voortaan richt hij zijn pijlen op de handel en wandel van de gegoede burgerij. Deze karikaturen worden in verschillende series in Le Charivari gepubliceerd, zoals Les bons bourgeois, Les Parisiens of Les trains de plaisir.
Helene Kröller-Müller verzamelt zo’n 120 litho’s uit dergelijke series. Het goedkope krantenpapier waarop de voorstellingen zijn gedrukt maakt de prenten erg kwetsbaar en ze worden dan ook zelden tentoongesteld. Voor de tentoonstelling zijn dertig litho’s bij elkaar gebracht die zijn gerangschikt naar serie.