Experiment met vormen
Compositie I (stilleven) uit 1916 bestaat voor een groot deel uit strakke, horizontale en verticale lijnen en elkaar overlappende cirkels. De voorwerpen van het stilleven zijn nauwelijks te herkennen, op een citroen na, onder in het doek. Het schilderij lijkt in de eerste plaats een experiment met geometrische vormen, met als tegenwicht de warme kleuren, die een bepaalde gevoelswaarde uitdrukken.
Nieuwe ideeën
Een jaar later, in 1917, richt Van Doesburg het tijdschrift De Stijl op, waarin hij gelijkgestemde kunstenaars, architecten en ontwerpers bij elkaar brengt, zoals Piet Mondriaan, Bart van der Leck, Vilmos Huszár, Gerrit Rietveld, J.J.P. Oud en Robert van ’t Hof. Ze ontwikkelen in deze jaren volstrekt nieuwe ideeën over kunst en de functie ervan.
Synthese
Het is Van Doesburgs doel om een synthese tot stand te brengen tussen kunst en leven, waarin ook wetenschap en techniek een aandeel hebben. Als kunstenaar van zijn tijd voelt hij zich geroepen een bijdrage te leveren aan het tot stand komen van een betere samenleving.
